เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพชนิดต่างๆ และประโยชน์ต่อร่างกาย

เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพมีอะไรบ้าง เริ่มไล่จากที่เราคุ้นเคยกันดีมากเลยก่อนเลย “น้ำเปล่า” หาง่าย, ราคาไม่แพง, สดชื่น, ช่วยเติมเต็มของเหลวที่เสียไปในร่างกาย ก่อนเราจะเกิดบรรพบุรุษของเราใช้ชีวิตอยู่ด้วยน้ำเปล่านี้มาเป็นล้านปี

หลังจากนั้นในยุคเกษตรกรรม “นม” ก็เริ่มเป็นที่นิยมจากการผลิตในฟาร์มปศุสัตว์ที่เราสร้างขึ้น แล้วหลังจากนั้นก็มาเป็น “เบียร์” “ไวน์” “กาแฟ” และ “ชา” เราเริ่มมีความสุขมากขึ้นกับรสชาติที่เครื่องดื่มเหล่านี้ให้ได้นอกเหนือจากแค่ของเหลวที่เราได้จากน้ำเปล่า

ล่าสุดมีน้องใหม่ “เครื่องดื่มผสมน้ำตาล” เช่น โซดา, น้ำอัดลม, เครื่องดื่มเกลือแร่, เครื่องดื่มชูกำลัง แน่นอนว่าช่วยแก้กระหาย แต่ก็มาพร้อมกับแคลลอรี่มหาศาลที่หลายครั้งก็เกินกว่าที่เราจะใช้ได้หมด จนวิวัฒนาการมาเป็น “เครื่องดื่ม Diet” ที่ใช้สารแทนความหวานแต่ลดแคลลอรี่

แต่มันดีต่อสุขภาพจริงรึเปล่านะ?

เพราะตัวเลือกในการดื่มในปัจจุบันเยอะมาก คำโฆษณาก็ชวนซื้อ บางทีเราในฐานะผู้บริโภคก็อาจจะสงสัยว่าเครื่องดื่มอะไรกันแน่ที่ดีต่อสุขภาพ ด้านล่างจะมีลิ้งที่พาคุณตามไปดูเชิงลึกว่าเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพแต่ละประเภทดีเสียต่างกันอย่างไร, แต่ถ้าคุณเวลาน้อย เราสรุปให้เบื้องต้นตามนี้ครับ:

น้ำเปล่า เหมาะที่สุดสำหรับแก้การกระหาย ในขณะที่ กาแฟ และ ชา ที่ไม่มีความหวานเพิ่มเติม ก็ดีต่อสุขภาพเหมือนกัน
เครื่องดื่มบางประเภทแนะนำให้ดื่มแต่พอประมาณ รวมไปถึง น้ำผลไม้, นม, และเครื่องดื่มที่ให้ความหวานแบบโล-แคล (low-calorie) เช่น พวก เครื่องดื่ม Diet, ส่วนเครื่องดื่ม แอลกอฮอล์ ก็สามารถดื่มได้ในปริมาณพอเหมาะ ดีต่อสุขภาพสำหรับบางคน แต่ไม่ใช่ทุกคน
และถ้าสรุปไวๆในกรณีส่วนมาก ถ้าเลี่ยงได้คุณควรเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล เช่น โซดา, น้ำอัดลม, เครื่องดื่มเกลือแร่, และเครื่องดื่มชูกำลัง

เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพชนิดใด ที่ควรทานในปริมาณที่พอเหมาะ (ไม่มากเกินไป)

เครื่องดื่มที่ใช้สารให้ความหวานเทียม (Artificial Sweetener)

ผลงานวิจัยบอกว่าเครื่องดื่มที่ให้ความหวานเทียมก็อาจทำให้น้ำหนักขึ้นได้ สาเหตุเพราะเครื่องดื่มที่เขียนว่า “diet” หรือ ความหวานเทียม จะทำให้ความอยากหวานและอาหารของคุณเพิ่มขึ้น! ซึ่งนำมาสู่การเพิ่มน้ำหนักในที่สุด
องค์กรสำคัญ เช่น World Health Organizations, Mayo Clinic (US No.1 hospital) เริ่มออกมาประกาศถึงงานวิจัยเกี่ยวกับ side effect ของสารให้ความหวาน เช่น ทำให้ระบบย่อยอาหารผิดปกติ ไปจนถึง โรคเกี่ยวกับระบบไหลเวียนเลือด, โรคหัวใจ, เบาหวาน, และโรคมะเร็ง
สารให้ความหวานเทียมไม่ได้มีประโยชน์ต่อร่างกาย-ไม่ได้ให้พลังงาน (นอกจากทำให้เรา “รู้สึก” หวาน) ดังนั้นถ้าอดใจได้ทานน้อยหน่อยก็จะดีนะครับ 🙂

น้ำผลไม้ 100% (Fresh Fruit Juice/Pasteurized)

น้ำผลไม้มีวิตามิน แต่ก็มาพร้อมน้ำตาลธรรมชาติ (น้ำตาลผลไม้) ที่ให้แคลลอรี่ปริมาณมากเกินกว่าที่ lifestyle ปกติจะเผาผลาญได้หมด ดังนั้นจำกัดไว้วันละ 1 แก้วเล็ก (150-200ml) ดีกว่า
น้ำผลไม้พาสเจอร์ไรซ์ (Pasteurization) ก็เลือกที่ไม่มีการเติมน้ำตาลหรือสารปรุงแต่งอื่นๆ, การพาสเจอร์ไรซ์อาจทำให้สารอาหารบางรายการในน้ำผลไม้ลดลงแต่โดยรวมก็ยังคงให้สารอาหารที่ดีครับ
ผลไม้ลูกๆดีที่สุด ถ้าอยากทาน ผลไม้ทั้งลูกให้ผลลัพธ์ในทางสุขภาพยอดเยี่ยมที่สุด ทั้งมีน้ำตาลต่ำกว่า, มีไฟเบอร์, ลดการสูญเสียของสารอาหาร และส่วนใหญ่ราคาถูกกว่าน้ำผลไม้ด้วยครับ

นม (Milk)

ดื่มนมวันละ 1-2 แก้วเพียงพอต่อความต้องการแคลเซียมในแต่ละวัน (หรืออาจจะน้อยกว่านั้นถ้าเราได้แคลเซียมจากอาหารประเภทอื่นด้วย)
นม เป็นแหล่งสารอาหารของแคลเซียม, วิตามิน D, โปรตีน และ สารอาหารประเภทอื่นด้วย อย่างไรก็ตามปริมาณแคลเซียมจากนมที่ส่งผลชัดเจนต่อร่างกายจริงก็ยังไม่มีความชัดเจนมาก (ความหมายคือทานมากไปก็ใช่ว่าผลลัพธ์จะดีขึ้น) ดังนั้น 2 แก้วต่อวันเพียงพอในปริมาณแนะนำ

แอลกอฮอลล์ (Alcohol)

ดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณที่เหมาะสมก็สุขภาพดี *แต่ไม่ใช่ทุกคนนะครับ และยังมีความเสี่ยงบางอย่างตามมาด้วย
แอลกอฮอล์บางประเภทก็มีผลดีเยอะ? เช่น ไวน์แดง โดยเฉพาะเมื่อดื่มไวน์แดงคู่กับอาหารช่วยต้านอนุมูลอิสระและโรคหลอดเลือดกว่าประเภทอื่น? จริงอยู่ว่าสารประกอบในไวน์แดงหลายประเภทถูกพิสูจน์ว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพ อย่างไรก็ตามยังไม่ได้วิจัยทางการแพทย์ชัดเจนว่าไวน์แดงช่วยลดการเกิดโรคหลอดโรคหัวใจได้จริง
ทางที่ดีถ้าใครยังไม่ได้ติดการดื่มแอลกอฮอล์ ยังมีอีกหลายวิธีที่ช่วยให้สุขภาพดีแบบไม่ต้องกังวลผลข้างเคียง ดังนั้นไม่เริ่มดื่มเลยก็ดีกว่าครับ : )

ตัวเลือกเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพชนิดอื่นๆ

นอกจากน้ำเปล่าแล้ว ชา กาแฟ คือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพที่มนุษย์เราให้ความนิยมรองลงมา มันเต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ, ฟลาโวนอยด์, และเคมีอื่นๆ ที่อาจมีประโยชน์ต่อสุขภาพ

กาแฟ (Coffee)

กาแฟมีงานวิจัยที่แสดงให้เห็นถึงผลประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย เช่น ลดความเสี่ยงของการเป็นโรคหลอดเลือด, โรคหัวใจ, โรคมะเร็ง รวมถึงโรคเรื้อรังอื่นๆ
ปริมาณแนะนำดื่มคือ 3-5 ถ้วย (150-200ml) ต่อวัน
ควรระวัง สำหรับคนที่อ่อนไหวต่อกาแฟ จะมีอาการใจสั่น, หวาดกลัว, นอนไม่หลับ โดยเฉพาะความดันในเลือดสูงควรจำกัดในปริมาณที่ลดลง
โดยเฉพาะคุณแม่ตั้งท้อง คาเฟอีน (Caffeine) สูงสุดไม่ควรเกิน 200mg (2 ถ้วย) เพราะคาเฟอีนในกาแฟสามารถผ่านรกไปยังลูกน้อยและอาจเป็นสาเหตุของน้ำหนักทารกต่ำกว่าความเป็นจริง ตลอดจนสูญเสียทารกในครรภ์
ด้วยความเสี่ยงสำหรับคนที่อ่อนไหวต่อกาแฟ ถ้าใครยังไม่ได้ดื่มเครื่องดื่มกาแฟก็อาจจะไม่จำเป็นที่จะต้องเริ่มดื่ม หรือเพิ่มจำนวนการดื่ม (สำหรับคนที่ดื่มอยู่แล้ว) และดูวิธีอื่นที่จะเสริมสุขภาพโดยไม่มีผลข้างเคียงแทน
ดื่มกาแฟดีคาฟ (Decaffeinated) แทนก็เหมาะสำหรับคนที่อ่อนไหวต่อกาแฟ เพราะไม่ทำให้เกิดผลเสียข้างต้น และงานวิจัยยังบอกว่าให้ผลดีต่อสุขภาพในระดับที่ใกล้เคียงกัน
หลีกเลี่ยงส่วนเสริม ที่เราคุยกันทั้งหมดคือกาแฟดำนะครับ ดังนั้นน้ำตาล, ครีมเทียม, syrup หรือส่วนประกอบอื่นๆที่ใส่เพื่อเพิ่มรสชาติและไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพถ้าทานรวมกันไป แทนที่จะได้ผลดีจากการทานกาแฟ อาจจะขาดทุนได้ไม่คุ้มเสียครับ

ชา (Tea)

ชา เตรียมดื่มง่ายมาก เติมน้ำร้อนลงในใบชา (พืชพันธุ์ Camellia Sinensis)
รสชาติชาขึ้นอยู่กับวิธีการปลูก, ดินฟ้าอากาศ, ขั้นตอนการผลิต, พันธุ๋ของชา, ชาดำ (Black tea) ได้รับความนิยมสูงสุดทั่วโลก ตามมาด้วยชาเขียว (Green tea), อู่หลง (Oolong) และชาขาว (White tea)
ชาสมุนไพร (Herbal tea) เรียกว่าชาเหมือนกัน แต่ทำจาก สมุนไพร, เครื่องเทศ, ดอกไม้, ผลไม้, เมล็ดต้นไม้, รากไม้ แทนพืชจากตระกูล Camellia และไม่มีคาเฟอีน (Caffeine) เหมือนกับชาปกติ
งานวิจัยในสัตว์แสดงผลที่ลัพธ์ทางบวกต่อสุขภาพที่ชัดเจนจาก โพลีฟีนอล (Polyphenol) -สารต้านอนุมูลอิสระที่พบในพืช และวิจัยในคนก็แสดงผลในทางบวกมากแม้จะยังไม่ได้รับการสรุปชัดเจนถึงผลลัพธ์
ตัวอย่างงานวิจัยในคนที่ดื่มชา 2-3 ถ้วย (150-200ml) ต่อวัน ลดอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร (Premature death), โรคหัวใจ, โรคหลอดเลือดหัวใจ (Hearth Stroke), เบาหวาน
ไม่เติม, reminder ว่าคุณประโยชน์ที่เราพูดถึงคือตัวนน้ำชา แต่น้ำตาล, ครีมเทียม, syrup, อื่นๆที่ใส่เพิ่มเข้าไปอาจไม่เป็นประโยชน์และเกิดโทษมากเกินกว่าที่ประโยชน์จะครอบคลุมไหว
แต่ดื่มร้อนมากไม่ดี ความร้อนที่มากเกินกว่า (60องศา) มีความเสี่ยงต่อโรคหลอดอาหาร ตลอดจนมะเร็งช่องท้อง
ดื่มชาโดยภาพรวมมีประโยชน์มากกว่าโทษ อย่าดื่มร้อนเกินไป เลือกสี กลิ่น ที่ถูกใจรอให้เย็นแล้วดื่มด่ำกับรสชาติและคุณประโยชน์ได้เลย

Reference