ช่วงฤดูฝนเป็นช่วงที่โรคตาแดง หรือ โรคตาอักเสบพบได้บ่อย ซึ่งมักเกิดการระบาดในชุมชนที่อยู่ร่วมกัน การบาดเจ็บทางตาที่อาจเกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน แล้วโรคตาแดงคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร บทความนี้มีคำตอบ
เลือกอ่าน :
ลูกตาอักเสบจากการบาดเจ็บที่ตา
การบาดเจ็บที่ดวงตามักเกิดขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจ บางครั้งแชมพูหรือน้ำยาทำความสะอาดในครัวเรือนเข้าตา หรือมีวัตถุแปลกปลอมเข้าตา ดวงตาอาจโดนลูกบอลหรือไม้ตีในระหว่างการเล่นกีฬา อาการบาดเจ็บที่ดวงตาอาจร้ายแรงเมื่อมีบาดแผลที่ดวงตา หรือมีบางสิ่งติดอยู่ในดวงตาและไม่สามารถถอดออกได้ง่าย การดูแลอย่างเร่งด่วนถือเป็นเรื่องสำคัญ
จะสังเกตได้อย่างไร หากขนตาหรือฝุ่นละอองเข้าตาอาจทำให้เกิดน้ำตาหรือรอยแดงได้ เช่นเดียวกับสบู่หรือแชมพูที่เข้าตา ในกรณีเช่นนี้อาการไม่สบายมักเกิดขึ้นเพียงชั่วคราว
หากมีอาการดังต่อไปนี้ต้องได้รับการดูแลทางการแพทย์ทันที
- มีอาการบาดเจ็บที่ดวงตา
- ปวดอย่างเห็นได้ชัด มีปัญหาในการลืมตา หรือมีปัญหาในการมองเห็น
- เปลือกตาถูกตัดหรือฉีกขาด
- ตาข้างหนึ่งไม่เคลื่อนไหวต่างกับตาอีกข้าง
- ตาข้างหนึ่งยื่นออกไปไกลกว่าหรือดูโดดเด่นกว่าตาอีกข้าง
- ขนาดหรือรูปร่างรูม่านตาผิดปกติ
- เลือดในส่วนสีขาวของดวงตา
- วัตถุบนดวงตาหรือใต้เปลือกตาที่ไม่สามารถถอดออกได้ง่าย
โดยทั่วไปอาการบาดเจ็บที่ดวงตาจะได้รับการดูแลด้วยความระมัดระวัง การดูแลล่าช้าอาจทำให้สูญเสียการมองเห็น หรือตาบอดได้ เนื่องจากอาจมีภาวะแทรกซ้อน การบาดเจ็บที่ดวงตาจึงจำเป็นต้องได้รับการดูแลจากจักษุแพทย์ แต่มีหลายสิ่งที่คุณสามารถทำได้ที่บ้านเพื่อป้องกันความเสียหายเพิ่มเติม
เพื่อป้องกันความเสียหายต่อดวงตา ให้ปฏิบัติดังต่อไปนี้
- อย่าสัมผัส ถู หรือใช้แรงกดที่ดวงตา
- ควรล้างสารเคมีที่ดวงตาสัมผัสออกด้วยน้ำสะอาดปริมาณมาก
- อย่าพยายามเอาวัตถุที่ติดอยู่บนพื้นผิวดวงตาออก หรือวัตถุที่ดูเหมือนว่าจะมีรอยที่ดวงตา
- อย่าทาครีมหรือยากับดวงตา
- หากต้องการตรวจดวงตาของลูก เพื่อหาวัตถุแปลกปลอมขนาดเล็ก:
- ล้างมือให้สะอาด ให้เด็กนั่งในบริเวณที่มีแสงสว่างเพียงพอ
- ค่อยๆ ดึงเปลือกตาล่างลงแล้วขอให้ลูกเงยหน้าขึ้นมอง จากนั้นจับเปลือกตาด้านบนไว้ขณะที่เด็กมองลงมา
- หากวัตถุลอยอยู่ในเลนส์ตาหรือบนพื้นผิวดวงตา ให้ลองล้างออกด้วยน้ำสะอาด น้ำอุ่น หรือน้ำเกลือ
ใส่น้ำหรือสารละลายลงในถ้วยที่สะอาด ถ้วยกระดาษหรือแก้วชอตเล็กๆ ก็ใช้ได้ วางให้ขอบวางอยู่บนกระดูกตรงฐานของเบ้าตา ค่อยๆ เอียงศีรษะของเด็กไปด้านหลัง กระพริบตา หากวัตถุไม่ออกมา ให้ขอความช่วยเหลือฉุกเฉิน
คำนึงถึงความปลอดภัยเป็นอันดับแรก เพื่อป้องกันการบาดเจ็บที่ดวงตา:
- อย่าปล่อยให้ลูกเล่นกับปืนไรเฟิลที่ไม่ใช่แป้ง เช่น ปืนอัดเม็ดหรือปืนบีบี หลีกเลี่ยงของเล่นที่ใช้กระสุน เช่น ลูกดอก คันธนู และลูกธนู และของเล่นที่ใช้ยิงผิดไซล์ อย่าให้บุตรหลานของคุณเล่นดอกไม้ไฟ รวมทั้งประทัด จรวด และดอกไม้ไฟ
- อย่าให้ลูกใช้ตัวชี้เลเซอร์ พอยน์เตอร์เลเซอร์ โดยเฉพาะที่มีความยาวคลื่นสั้น และหลีกเลี่ยงการเล็งลำแสงไปที่ดวงตา ทำให้จอประสาทตาเสียหายและทำให้สูญเสียการมองเห็น
- สวมแว่นตาป้องกันในระหว่างการเล่นกีฬา กีฬาใดๆ ที่มีลูกบอล ไม้ซน ไม้ตี ไม้ตีเทนนิส หรือวัตถุที่บินได้ มีความเสี่ยงที่จะเกิดการบาดเจ็บที่ดวงตาได้ เลือกแว่นตาป้องกันสำหรับเล่นกีฬา
- ดูแลเด็กเล็กให้ปลอดภัยเมื่ออยู่กับสุนัข เมื่อเด็กเล็กถูกสุนัขกัด อาการบาดเจ็บที่ดวงตามักเกิดขึ้น
ลูกตาอักเสบจากเยื่อบุตาหรือเป็นโรคตาแดง
คือการอักเสบหรือการติดเชื้อของเยื่อบุตาที่เรียงเป็นแนวเปลือกตาและปกคลุมส่วนสีขาวของลูกตา เมื่อหลอดเลือดเล็กๆ ในเยื่อบุตาอักเสบ หลอดเลือดจะมองเห็นได้มากขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ตาขาวของเด็กปรากฏเป็นสีแดงหรือสีชมพู
สาเหตุของโรคตาแดง
- จากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส และที่ทำให้เกิดการระบาดที่บ้านและที่โรงเรียน จะเกิดจากเชื้อไวรัสเป็นส่วนใหญ่ ยังอาจเกิดขึ้นจากปฏิกิริยาภูมิแพ้ด้วย
- สิ่งแปลกปลอมในดวงตาหรือการสัมผัสสารเคมีอาจทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุตาได้ เช่น คลอรีนใน สระว่ายน้ำ มลพิษทางอากาศ หรือสารเคมีกระเด็นเข้าตา
- เยื่อบุตาอักเสบจากไวรัสและแบคทีเรีย อาการตาแดงส่วนใหญ่เป็นผลมาจากไวรัส อาจเกิดขึ้นพร้อม กับไข้หวัด หรือมีอาการของการติดเชื้อทางเดินหายใจ
- ลูกใส่คอนแทคเลนส์ที่ไม่ได้รับการทำความสะอาดอย่างเหมาะสม
- มักเกิดในตาข้างหนึ่งแล้วติดเชื้อที่ตาอีกข้าง แพร่กระจายผ่านการสัมผัสโดยตรง หรือโดยอ้อม
- เยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้คือการตอบสนองต่อสารที่ก่อให้เกิดภูมิแพ้ เช่น ละอองเกสรดอกไม้ เซลล์พิเศษที่อยู่ในเยื่อเมือกของดวงตาและทางเดินหายใจจะปล่อยสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบ รวมถึงฮิสตามีน ลูกอาจมีอาการคัน น้ำตาไหล และอักเสบที่ดวงตา รวมถึงจาม และมีน้ำมูกไหล
อาการของโรคตาแดง
- ดวงตาแดง ระคายเคือง
- รู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมในตา มีขี้ตา ตาแฉะ
- น้ำตาไหล
- ความรู้สึกเจ็บปวดในดวงตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง
- อาการคันในตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง
- ตื่นนอนตอนเช้ามักมีขี้ตามากจนทำให้เปลือกตาติดกัน
แม้ว่าตาแดงหรือตาสีชมพูอาจทำให้ระคายเคืองได้ แต่ก็ไม่ค่อยส่งผลต่อการมองเห็นของเด็ก การรักษาจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสาเหตุโดยทั่วไป การรักษาโรคตาแดงโดยมากเป็นการบรรเทาอาการ ซึ่งได้แก่ การใช้ยาหยอดตา การทำ ความสะอาดเปลือกตาด้วยผ้าเปียก หรือการใช้ผ้าประคบร้อนหรือเย็น
หากลูกป่วยเป็นโรคตาแดง ควรปฏิบัติตัวดังต่อไปนี้
- หมั่นล้างมือด้วยสบู่บ่อยๆ และล้างทันทีหากสัมผัสใบหน้า ดวงตา หรือสิ่งของเครื่องใช้ของผู้ป่วย
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสหรือขยี้ตา เพราะจะทำให้อาการแย่ลงหรือทำให้ดวงตาอีกข้างติดเชื้อได้
- ใช้กระดาษทิชชูชนิดนุ่มเช็ดขี้ตาหรือซับน้ำตาบ่อยๆ แล้วทิ้งในถังขยะที่ปิดมิดชิด
- ไม่ใช้ยาหยอดตาขวดเดียวกันกับดวงตาทั้งสองข้าง และให้หยอดตาเฉพาะข้างที่มีอาการเท่านั้น
- ไม่ใช้ผ้าเช็ดตัว ปลอกหมอน ผ้าห่ม ร่วมกับผู้ป่วย
- งดว่ายน้ำในสระว่ายน้ำในช่วงที่โรคตาแดงระบาด
- พักเรียนหรือพักงานอย่างน้อย 1 สัปดาห์เพื่อไม่ให้โรคแพร่กระจายสู่ผู้อื่น
- พักการใช้สายตา และพักผ่อนให้เพียงพอ
- ไม่จำเป็นต้องปิดตา เว้นแต่กรณีที่กระจกตาอักเสบหรือเคืองตามากอาจปิดตาชั่วคราว หรือสวมแว่นกันแดดแทน
เพื่อช่วยให้ลูกรับมือจนกว่าอาการจะหายไป:
- ประคบที่ดวงตา ในการประคบ ให้แช่ผ้าสะอาดที่ไม่มีขุยในน้ำแล้วบิดออกก่อนที่จะทาเบา ๆ บนเปลือกตาที่ปิดอยู่ โดยทั่วไปการประคบน้ำเย็นจะรู้สึกผ่อนคลายที่สุด หากตาสีชมพูกระทบกับตาเพียงข้างเดียว อย่าใช้ผ้าผืนเดียวกันสัมผัสดวงตาทั้งสองข้าง ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงที่ตาสีชมพูจะกระจายจากตาข้างหนึ่งไปยังอีกข้างหนึ่ง
- หยอดตา ยาหยอดตาที่เรียกว่าน้ำตาเทียมอาจช่วยบรรเทาอาการได้ ยาหยอดตาบางชนิดมีสารแก้แพ้ หรือยาอื่นๆ ที่อาจเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่เป็นเยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้
- หยุดใส่คอนแทคเลนส์ หากลูกใส่คอนแทคเลนส์ ควรหยุดใส่จนกว่าอาการจะหายไป (ทิ้งเลนส์ที่ใส่ตอนที่เยื่อบุตาอักเสบ รวมถึงน้ำยาทำความสะอาดและกล่องใส่เลนส์ ในกรณีที่ติดเชื้อ)
การป้องกันการแพร่กระจาย
เพื่อป้องกันไม่ให้สมาชิกครอบครัวคนอื่นๆ ติดเชื้อ ให้ปฏิบัติตามสุขอนามัยที่ดี:
- อย่าเอามือสัมผัสตา
- ล้างมือบ่อยๆ
- ใช้ผ้าเช็ดตัวและผ้าสะอาดทุกวัน
- อย่าใช้ผ้าเช็ดตัวหรือผ้าเช็ดตัวร่วมกัน
- เปลี่ยนปลอกหมอนบ่อยๆ
เมื่อคุณแม่รู้ว่าลูกเป็นตาแดง สิ่งแรกที่ก็ควรทำเลยคือ ไม่ควรซื้อยาทา หรือยาหยอดตาเอง แต่ควรพาลูกไปพบจักษุแพทย์ วิธีป้องกันที่ดีที่สุดคือพยายามอย่าให้ลูกขยี้ตา และหมั่นล้างมือให้ลูกบ่อยๆ เพราะโรคนี้ติดต่อได้ง่ายจากทั้งขี้ตาและน้ำตา
Ref.
