พัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย มีอะไรบ้าง? เตรียมพร้อมอย่างไร?

เด็กวัยพัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย เป็นวัยแห่งการเตรียมพร้อมทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และ สติปัญญา ถ้าเด็กได้รับสิ่งแวดล้อมที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการในทุกๆด้าน เด็กก็จะสามารถปรับตัวให้เข้ากับ ประสบการณ์ใหม่หรือสิ่งแวดล้อมใหม่ได้อย่างราบรื่น

ช่วงวัยประถมปลาย

เด็กในวัยนี้จะมีการเรียนรู้เพิ่มขึ้น เนื่องจากเป็นวัยเข้าโรงเรียน เด็กจะเรียนรู้ในสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวก่อน แล้วจึงค่อยไปหาประสบการณ์เพิ่มที่อยู่ไกลตัวออกไป เริ่มพัฒนาความรู้สึกที่ซับซ้อนมากขึ้น ว่าเขาเป็นใคร และมีความสามารถอะไร 

เด็กเริ่มพัฒนาความรู้สึกของตัวเอง เริ่มเรียนรู้วิธีรับมือกับชีวิต เด็กจะใช้เวลาส่วนใหญ่ในแต่ละวันกับครูผู้ดูแลและเพื่อนๆ แต่เวลาที่ใช้กับลูกในช่วงวัยเด็กตอนกลางหรือวัยประถมปลาย ก่อนที่จะเข้าสู่ช่วงวัยรุ่นนั้นมีความสําคัญต่อพัฒนาการ ลูกยังต้องการความรัก การสนับสนุนจากพ่อแม่ อาจไม่ได้ขอความช่วยเหลือในทันที ให้คุณพ่อคุณแม่ดูอยู่ห่างๆ และพร้อมเสมอเมื่อลูกต้องการ

พัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย มีอะไรบ้าง?

ด้านร่างกายและการเคลื่อนไหว พัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย 

จะมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในช่วงเข้าสู่วัยแรกรุ่น เนื่องจากการผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนและเทสโทสเตอโรน ทําให้เด็กรู้สึกไม่มั่นใจหรือไม่สบายใจกับร่างกาย สิ่งสําคัญคือต้องพูดคุยกับลูกถึงการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย และอารมณ์ที่อาจมาพร้อมกับวัยแรกรุ่น

ส่วนสูงและการเพิ่มน้ำหนัก 

การเติบโตยังคงค่อนข้างคงที่ โดยน้ำหนักเพิ่มขึ้นประมาณ 2.7-3.1 กิโลกรัมต่อปี และ ความสูงเพิ่มขึ้น 5-7 เซนติเมตรต่อปีเป็นช่วงเวลาแห่งการเจริญเติบโตที่พุ่งกระฉูด โดยเด็กผู้หญิงจะโตเร็วกว่าเด็กผู้ชาย การเติบโตเพิ่มขึ้นมักจะทำให้มีความอยากอาหารเพิ่มขึ้น และมีความต้องการการนอนหลับที่มากขึ้น 

พัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวโดยรวม 

การวิ่ง การกระโดด ถือเป็นธรรมชาติที่สองในขั้นตอนนี้ การควบคุมร่างกายดีขึ้นอย่างมาก ลูกมีสมาธิมากขึ้น แข็งแรงและเร็วขึ้น ปรับทักษะการเคลื่อนไหวอย่างละเอียด ซึ่งช่วยให้การเคลื่อนไหวประสานกันมากขึ้น และอาจแข่งขันในกีฬาที่ชอบ เช่น การส่งบอลให้เพื่อนร่วมทีม เดินทรงตัว หรือเลี้ยงลูกบาสเกตบอล 

พัฒนาการของกล้ามเนื้อมัดเล็ก 

ทักษะการเขียนด้วยลายมือและการวาดภาพที่ดีขึ้น เป็นหลักฐานของพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวที่ดีลูกอาจแสดงความสามารถในการใช้เครื่องมือและภาชนะในการทําอาหารและจัดการกับวัตถุชิ้นเล็กๆ ได้มากขึ้น ความชอบในการใช้มือขวาหรือมือซ้ายเริ่มปรากฏในช่วงก่อนวัยเรียนและค่อยๆชัดเจนขึ้น 

การมองเห็น 

หากการมองเห็นของลูกแย่ลง ให้พบจักษุแพทย์ อาการตาพร่ามัวเมื่อมองวัตถุที่อยู่ไกล เรียกว่าภาวะสายตาสั้น มักเกิดในช่วงชั้นประถมศึกษาตอนต้นถึงช่วงวัยรุ่นตอนปลาย การมองเห็นมักจะไม่คงที่ 

สุขภาพช่องปากและฟัน 

เด็กวัยเรียนตั้งแต่ 6 ถึง 13 ปี ถือว่าเป็นช่วงกําลังมีฟันผสม ระหว่างฟันน้ำนมกับฟันแท้ เป็นช่วงที่ต้องดูแลให้ดี หากดูแลฟันน้ำนมไม่ดี มีฟันผุ แปรงฟันไม่สะอาด หรือมีเชื้อโรคในช่องปาก ก็อาจจะส่งผลกระทบไปถึงฟันแท้ เด็กวัยเรียนมีฟันขึ้นครบ 28 ซี่แล้ว โดยฟันกรามถาวรซี่แรกจะขึ้นต่อจากฟันน้ำนมในช่วงอายุ 6-7 ปี และฟันกรามซี่ที่ 2 จะขึ้นในช่วงอายุ 11-13 ปี 

พัฒนาการทางเพศ 

วัยเจริญพันธุ์จะเริ่มที่อายุระหว่าง 8 ถึง13 ปีในเด็กผู้หญิง และอายุ 9 ถึง14 ปีในเด็กผู้ชาย การเข้าสู่วัยแรกรุ่นเป็นโอกาสที่ดีในการพูดคุยกับลูกถึงพัฒนาการทางเพศ พ่อแม่ช่วยเตรียมลูกให้พร้อมสําหรับการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย เป้าหมายคือให้ลูกพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง ไม่ต้องอายหรือกังวล 

เด็กผู้หญิงและวัยแรกรุ่น 

เด็กผู้หญิงที่อายุประมาณ 9-10 ขวบ จะเริ่มสัมผัสสัญญาณแรกของการเป็นวัยเจริญพันธุ์

ตุ่มเต้านม รู้สึกเหมือนมีก้อนแข็งๆ เล็กๆ อยู่ใต้หัวนม ซึ่งอาจรู้สึกเจ็บได้ 

ขนหัวหน่าว สัญญาณที่สองของการเข้าสู่วัยแรกรุ่น คือการพัฒนาของขนบริเวณหัวหน่าว โดยทั่วไปแล้วจะมีลักษณะเป็นขนบาง สีจะเริ่มเข้มและหยาบขึ้น 

หุ่นและรูปร่าง สะโพกและหน้าอกขยาย เด็กจะเริ่มใส่ใจกับรูปร่าง อ้วน ผอม ไม่พอใจที่เห็นรูปร่างของตัวเองดูกลมมากขึ้น เริ่มเข้มงวดกับการควบคุมอาหาร 

มีประจําเดือน มักจะมีประจําเดือนประมาณ 2-2 ปีครึ่ง หลังจากการพัฒนาของเต้านม 

เตรียมพร้อมสําหรับการเป็นประจําเดือน 

• เด็กอาจกลัวที่จะมีประจําเดือนที่โรงเรียนกะทันหันและไม่ได้เตรียมตัว หรือกังวลจะปวดท้องประจําเดือน หรือคิดว่าการมีประจําเดือนจะทําให้ไม่สามารถทําสิ่งที่เคยทําได้ เช่น ว่ายน้ำ ให้พูดคุยกับลูกเกี่ยวกับการมีประจําเดือนล่วงหน้า สามารถบรรเทาความกลัวเหล่านี้ได้ 
• “โดยปกติแล้วประจําเดือนแต่ละรอบจะมีระยะเวลาสองถึงแปดวัน เป็นเรื่องปกติมากที่รอบเดือนสองสามวันแรกอาจจะไม่สม่ำเสมอ และไม่สามารถคาดเดาได้ โดยเฉลี่ยแล้ว ประจําเดือนจะมาทุกๆ 28 วัน หรือเดือนละครั้ง แต่ทุกคนจะแตกต่างกัน 
• การมีประจําเดือนอาจทําให้รู้สึกไม่สบาย และเด็กผู้หญิงหลายคนมีอาการก่อนมีประจําเดือน (PMS) ในช่วง เช่น เป็นตะคริว ปวดหัว ท้องอืด รู้สึกเหนื่อย อารมณ์แปรปรวน และเจ็บเต้านม 

เด็กผู้ชายและวัยแรกรุ่น 

เด็กผู้ชายส่วนใหญ่เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่สำคัญ: 

• อวัยวะเพศขยายใหญ่ขึ้น ในช่วงเริ่มต้นของวัยแรกรุ่น อัณฑะและถุงอัณฑะมีขนาดใหญ่ขึ้นเกือบสองเท่า ผิวหนังบริเวณถุงอัณฑะมีการเปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์หลายอย่าง รูขุมขนเป็นตุ่มเล็กๆ อาจมีสิวผดขึ้น ขนหัวหน่าว จะเห็นขนนุ่มๆ สองสามเส้นปรากฏขึ้นรอบๆ ฐานขององคชาต ซึ่งจะหนาขึ้นและโค้งงอในที่สุด ต่อมาขนหัวหน่าวจะแผ่เป็นเส้นบางๆจนถึงสะดือ 
• รูปร่าง เมื่อเข้าสู่วัยแรกรุ่น เด็กผู้ชายบางคนอาจจะเตี้ยกว่าผู้หญิงส่วนใหญ่อยู่พักหนึ่ง ร่างกายของเด็กผู้ชายจะสูงขึ้นในช่วงที่การเจริญเติบโตพุ่งกระฉูด เมื่อความสูงเพิ่มขึ้น ลําตัวจะโตขึ้น เมื่อเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ไขมันในร่างกายจะถูกแทนที่ด้วยกล้ามเนื้อ
• เสียง เมื่อสิ้นสุดวัยเด็กวัยกลางคน สังเกตเห็นว่าเสียงของลูกแตกเป็นบางครั้ง เนื่องจากกล่องเสียงที่โตขึ้น และสายเสียงที่เปลี่ยนไป 
• เต้านม เด็กผู้ชายบางคนการเจริญเติบโตของเต้านมอาจขยายใหญ่ขึ้น และจะหายไปภายในปีหรือสองปี 

นิสัยเชิงบวกที่จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการในช่วงชั้นประถมศึกษาตอนปลาย ได้แก่: 

1. ชุมชน สนับสนุนให้ลูกมีส่วนร่วมในชุมชน หรือเป็นอาสาสมัครต่างๆ 

2. ความรับผิดชอบ สอนลูกให้ทํางานที่ซับซ้อนมากขึ้น เช่น ซักผ้า เตรียมอาหารง่ายๆ 

3. ความยืดหยุ่น กระตุ้นให้ลูกลองทํากิจกรรมที่มีความท้าทายพอสมควร หากลูกไม่ประสบความสําเร็จในตอนแรก ให้ใช้เป็นบทเรียนในการจัดการกับข้อเสียและความผิดหวัง ใช้ความพยายามและความพากเพียรเป็นส่วนสําคัญของกระบวนการเรียนรู้ 

4. กระตุ้นการคิดในอนาคต ลองให้ลูกสัมภาษณ์ผู้ใหญ่ในครอบครัว เพื่อน หรือเพื่อนบ้าน เกี่ยวกับอาชีพ งานที่ทํา ช่วยลูกคิดคําถาม เช่น งานนั้นเกี่ยวข้องกับอะไร คนๆ นั้นทํางานมานานแค่ไหน 

5. การคิดอย่างมีวิจารณญาณ พาลูกไปซื้อของและพูดคุยถึงวิธีการซื้อของ เช่น วิธีตัดสินใจเลือกยี่ห้อ เลือกผักผลไม้ที่สด และเปรียบเทียบราคา ช่วยให้เรียนรู้วิธีการจัดระเบียบด้วยให้เลือกสินค้า 

6. การรับรู้ทั่วโลก ดูข่าวกับลูก จดบันทึกเกี่ยวกับผู้คนและสถานที่ ช่วยให้เรียนรู้โดยค้นหาเพิ่มเติมได้ 

6 วิธีในการเพิ่มความมั่นใจในตนเองให้ลูก

1. จัดสรรเวลาเพื่อสังสรรค์และพูดคุย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเพื่อน ความสําเร็จ หรือความพ่ายแพ้ 

2. มีส่วนร่วมในโรงเรียนของลูก ปฏิสัมพันธ์ติดต่อกับครูอย่างสม่ำเสมอ และเข้าร่วมกิจกรรมของโรงเรียน 3. สนับสนุนให้ลูก มีส่วนร่วมในกลุ่มโรงเรียนและชุมชน 

4. สนับสนุนความรู้สึกมีคุณค่าในตัวเอง การไม่ยอมแพ้แม้เผชิญแรงกดดันจากเพื่อนที่โรงเรียน 

5. ทํากิจกรรมร่วมกันในครอบครัว 

6. แสดงความรักและชมเชยอย่างสม่ำเสมอ 

ภาษาและคำพูด วัยพัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และ 5 เรื่องภาษาจะถูกนํามาใช้มากขึ้น จะสังเกตเห็นว่าลูกใช้คําพูดที่ซับซ้อนมากขึ้นเพื่อล้อเล่น โต้เถียง และถามคําถาม ความเฉลียวฉลาดหรืออารมณ์ขัน สนทนากันได้อย่างลึกซึ้งขึ้น คําแสลงและคําสบถอาจเข้ามาสู่บทสนทนา พ่อแม่คอยสอดส่องและเตือนลูกว่าคําใดเหมาะสมหรือไม่เหมาะสม เพราะเหตุใด 

เด็กๆ จะเริ่มเข้าใจภาษาที่แสดงถึงอุปมาอุปไมยได้ดีขึ้น เช่น “ข้างนอกร้อนกว่าแดดอีก!” วิธีที่พูดและ เขียนประโยคก็มีความซับซ้อนมากขึ้นเช่นกัน 

ความสามารถด้านภาษาของเด็กในช่วงประถมศึกษาตอนปลาย: 

• แปลความคิดเป็นคํา
• เรียนรู้คําศัพท์ใหม่โดยดูจากบริบทของประโยค 
• จัดระเบียบความคิดและข้อมูลในการพูดและการเขียนได้ดีขึ้น 
• เขียนเรื่องราวที่มีจุดเริ่มต้น ตอนกลา งและจุดจบ 
• อ่านระหว่างบรรทัดหรือทําความเข้าใจว่าผู้เขียนหมายถึงอะไร 

ด้านสังคมและอารมณ์ ในวัยพัฒนาการประถมศึกษาตอนปลาย

เป็นช่วงเวลาที่ลูกอารมณ์เสียได้ง่ายขึ้นเมื่อถูกวิจารณ์ สามารถยกตัวอย่างคําวิจารณ์ที่สร้างสรรค์โดยเน้นที่การกระทําและพฤติกรรมมากกว่าตัวบุคคล ความสนใจในกิจกรรมทางสังคม ความสัมพันธ์ความผูกพันกับเพื่อนมากขึ้น 

พฤติกรรม 

มีความรับผิดชอบมากขึ้น เช่น ทํางานบ้าน หรือช่วยพ่อแม่ดูแลน้อง ตระหนักรู้มากขึ้นเกี่ยวกับปัจจัยต่างๆ เช่น การเก็บขยะในสวนสาธารณะ อาจเกิดจากความรู้สึกที่เติบโตขึ้นของเด็กเกี่ยวกับ “ภาพรวม” หรือพฤติกรรมที่ส่งผลกระทบไม่เพียงต่อตนเอง แต่ส่งผลต่อคนอื่นและต่อโลกรอบตัว 

ความรัก 

เด็กในวัยนี้อาจพัฒนาความสนใจครั้งแรกกับเพื่อนต่างเพศ อาจเปิดโอกาสให้พูดคุยว่าทําไมคนถึงตกหลุมรักและองค์ประกอบใดบ้างที่สําคัญในความสัมพันธ์ รวมถึงขอบเขตการแสดงออก 

สาเหตุของความกังวลในเด็กวัยนี้ 

เด็กวัยเรียนส่วนใหญ่มักรู้สึกแย่หรือแสดงท่าทีไม่พอใจเป็นครั้งคราว ถ้าลูกแสดงอารมณ์หรือพฤติกรรมเชิงลบอย่างต่อเนื่องเป็นเวลาหลายสัปดาห์ ให้ปรึกษาแพทย์เพื่อจัดการข้อกังวลกับภาพลักษณ์ของร่างกาย 

ความกังวลทางอารมณ์ 

• เศร้าหรือหดหู่เกือบทุกวัน 
• วิตกกังวลมากเกินไป 
• มีอารมณ์แปรปรวนมาก 
• หมดความสนใจในกิจกรรมที่เคยชอบ 
• ท้อแท้กับความล้มเหลวได้ง่าย 

ความกังวลทางร่างกาย 

• ไม่มีสัญญาณของการเจริญเติบโตหรือการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพอื่น ๆ 
• น้ำหนักเพิ่มขึ้นผิดปกติ 

ความกังวลเกี่ยวกับภาพลักษณ์ของร่างกาย 

• กลัวน้ำหนักขึ้น เคร่งครัดกับการรับประทานอาหาร หรือนับแคลอรี่อย่างใกล้ชิด 
• หมกมุ่นอยู่กับการออกกําลังกาย 

ความกังวลเกี่ยวกับพฤติกรรม 

• ไม่สุภาพ เถียงหรือทะเลาะกับผู้อื่นบ่อย 
• มีระยะห่างจากครอบครัวและเพื่อน 
• รังแกหรือทําร้ายผู้อื่น 

พัฒนาการด้านจิตใจ 

เด็กในวัยนี้ชอบมีส่วนร่วมในการตัดสินใจและวางแผนครอบครัว สนุกกับการรู้ว่ามีอะไรรออยู่ข้างหน้า ตารางเวลาครอบครัวที่ใช้ร่วมกันสามารถช่วยให้สมาชิกในครอบครัวรับทราบข้อมูลล่าสุดและเชื่อมโยงถึงกันได้ 

การเตรียมตัวสําหรับโรงเรียนมัธยม 

การเริ่มต้นเรียนมัธยมต้นอาจเป็นช่วงเวลาที่น่ากลัว เพราะลูกต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่หลายอย่างพร้อมกัน ในฐานะพ่อแม่ มีบทบาทสําคัญในการช่วยบรรเทาความกลัวของลูก เพื่อให้ลูกพร้อม 

• เตรียมจิตใจร่วมกัน จดจ่อกับกิจกรรมสนุกๆ ที่ลูกจะได้ทํา พร้อมฟังความกังวลและความกลัวของลูกและจัดการกับมัน เช่น หากลูกกังวลว่าจะหลงทางในโรงเรียนใหม่ ให้ลูกมั่นใจว่าจะมีเพื่อนร่วมชั้นคนอื่นๆ และเจ้าหน้าที่มากมายคอยช่วยเหลือ 
• ใช้ประโยชน์จากการปฐมนิเทศ เป็นช่วงเวลาที่กําลังเข้าสู่ชั้นมัธยมต้น และพ่อแม่สามารถเรียนรู้เพิ่มเติม เกี่ยวกับโรงเรียนและกิจกรรมต่างๆ ที่จัดขึ้น (Open House) พบปะคุณครูและเยี่ยมชมโรงเรียน เพื่อให้คุ้นเคยกับ
• มีส่วนร่วมกับโรงเรียน เข้าร่วมประชุมและติดต่อกับครู การเป็นอาสาสมัครกับองค์กรต่างๆ เช่น สมาคม ผู้ปกครองและครูของโรงเรียน 
• รับความช่วยเหลือเมื่อจําเป็น อาจเป็นช่วงเวลาที่ยากลําบากหากลูกแสดงสัญญาณรู้สึกเศร้าหรือวิตก กังวลอย่างต่อเนื่อง ความอยากอาหารหรือรูปแบบการนอนที่เปลี่ยนแปลง หรือสูญเสียความสนใจในเพื่อน และกิจกรรมต่างๆ เป็นเวลาหลายสัปดาห์ ปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต 

การบริหารเวลา 

การบ้านหรืองานอาจเพิ่มขึ้น ต้องมีระเบียบมากขึ้น และสามารถจัดการเวลาที่จํากัดได้ดีขึ้น เพื่อช่วยลูกสามารถบริหารเวลาได้ เช่น 

• คอยวางแผนตารางเวลา จะเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ที่จะติดตามงานที่ได้รับมอบหมาย 
• ใช้ Checklist ให้ลูกรวบรวมรายการสิ่งที่ต้องทําในแต่ละวันหรือสัปดาห์ ไม่ว่าจะเป็นงานโรงเรียนหรืองานบ้าน รวมถึง Checklist งานที่เสร็จสมบูรณ์ และดูว่าลูกทําสําเร็จมากน้อยเพียงใด 
• แบ่งการมอบหมายการทํางานเป็นชิ้นเล็ก ๆ สามารถจัดการได้ง่าย ตัวอย่างเช่น แทนที่จะเขียนรายงาน หนังสือในช่วงสุดสัปดาห์ ให้จัดสรรเวลาหนึ่งสัปดาห์ล่วงหน้าเพื่อเขียนหัวข้อในแต่ละวัน 
• ช่วยลูกทําตารางเวลาและงานที่มอบหมาย จัดลําดับความสําคัญ เช่น ตารางเรียนและงานที่มอบหมาย กําหนดเวลาทําความสะอาดกระเป๋าเป้สะพายหลังทุกสัปดาห์ ให้นํากระดาษและสิ่งของอื่น ๆ ออกจาก กระเป๋าเป้ ให้ลูกตัดสินใจว่าสิ่งใดควรเก็บไว้และสิ่งใดที่สามารถทิ้งได้ 

เทคโนโลยีมีความสําคัญมากขึ้น โรงเรียนใช้คอมพิวเตอร์และแท็บเล็ต เพื่อช่วยเสริมการเรียนการสอน หากกังวลว่าเด็ก ๆ จะติดสื่อดิจิทัล ใช้สมาร์ทโฟนตลอด และการใช้เวลาหน้าจอมากเกินไปอาจทําให้เกิดปัญหาอื่นๆ ได้ เช่น การ”เชื่อมต่อ”อยู่ตลอดเวลาอาจส่งผลเสียต่อการนอนหลับที่ดี ความสนใจและการเรียนรู้ของเด็ก อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคอ้วนและภาวะซึมเศร้าในเด็ก หรือเข้าดูสื่อเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม 

การจํากัดหน้าจอ ใช้แนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน ลูกสามารถใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และอินเทอร์เน็ตได้อย่างไร เมื่อไร และที่ไหน : 

• สนับสนุนสื่อและเทคโนโลยีดิจิทัลสําหรับการใช้งานเฉพาะ เช่น โครงการของโรงเรียน สร้างกฎเกี่ยวกับความปลอดภัยออนไลน์ เช่น ไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนตัวและหลีกเลี่ยงมิตรภาพออนไลน์กับคนที่ลูกไม่รู้จักในชีวิตจริง ที่สําคัญ สอนลูกเกี่ยวกับมิจฉาชีพออนไลน์และตรวจสอบให้แน่ใจก่อน อย่าตกลงที่จะพบเพื่อนออนไลน์ด้วยตนเองโดยไม่มีผู้ใหญ่ที่ไว้ใจได้ไปด้วย 
• เน้นย้ำถึงความสําคัญของการใช้เวลากับครอบครัว เพื่อน และคนรอบข้าง และการสื่อสารทางโซเชียลมีเดียไม่สามารถแทนที่หรือดีกว่าการมีปฏิสัมพันธ์ส่วนตัว 
• กําหนดเขต/เวลาปลอดหน้าจอ เช่น ระหว่างมื้ออาหารและโซนต่างๆ เช่น ห้องนอน ในช่วงเวลานอน กําหนดขอบเขตและแนวทาง ตั้งค่าเป็นเวลาอยู่หน้าจอ เวลาครอบครัว 

• จะมีการเปลี่ยนแปลงและอุปสรรคอีกมากมายในปีต่อๆ ไป แต่ด้วยความรักและการชี้แนะจากพ่อแม่อย่าง ต่อเนื่อง ลูกสามารถเติบโตเป็นคนหนุ่มสาวที่แข็งแรงและปรับตัวได้ดี
• พ่อแม่จะพบว่าทักษะการเป็นพ่อแม่ขยายและได้รับการขัดเกลา ได้รับประสบการณ์และยังคงเปิดกว้าง สําหรับการปรับเปลี่ยน
• เมื่อแนะนําลูกเข้าสู่การเรียนรู้วัยรุ่น เป็นช่วงเวลาสําคัญที่จะช่วยให้ลูกพัฒนาความมั่นใจในตนเอง ความรับผิดชอบ และความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น พัฒนาความรู้สึกผิดและถูก
• การมีส่วนร่วมกับโรงเรียนและสังคม เพื่อช่วยให้ลูกพัฒนาในด้านต่างๆ และเรียนรู้ได้มากขึ้น สําหรับพ่อแม่ จําไว้ว่าพ่อแม่มีอิทธิพลอย่างมากต่อพฤติกรรมของเด็ก สนุกกับลูก ปล่อยให้ความสัมพันธ์ พัฒนา เบ่งบานและเติบโตไปด้วยกัน